De veertigdagentijd

Op 14 februari vieren we Aswoensdag. Met het askruisje op ons voorhoofd beginnen we aan de veertig dagen voor Pasen.  We spreken over Aswoensdag omdat as op deze dag een belangrijke rol speelt. As is een symbool van de betrekkelijkheid en de vergankelijkheid van het leven. Hoe betrekkelijk ons leven is ervaren we steeds weer opnieuw wanneer grote rampen zich voordoen, wanneer veel mensen sneuvelen in oorlogen en maken we ook mee in kleine kring wanneer we afscheid moeten nemen van mensen, soms nog heel jong. Wat is een mens? Wat na onze dood overblijft is stof en as.
Op Aswoensdag kan iedereen het askruisje ontvangen. Met as krijg je een kruisje op je voorhoofd getekend en de voorganger zegt dan: “Mens, bedenk dat je stof bent en tot stof zult wederkeren.” Het askruisje ontvangen is een teken van inkeer, een bewustwording van de broosheid en van de vergankelijkheid van ons bestaan..

Met Aswoensdag begint de veertigdagentijd. Waarom veertig dagen? Omdat de evangelies ons vertellen dat Jezus zich veertig dagen lang terugtrok in de woestijn om te vasten, te bidden en zich te bezinnen op de weg die Hij te gaan had. In stilte wil Hij met zichzelf in het reine komen en nadenken over wat God van hem vraagt. De woestijn is daarvoor de aangewezen plek.

Woestijn is een beeld. Het kan staan voor een belangrijke, vaak moeilijke tijd van je leven. Woestijn is een ruige plek, woest, zoals het woord al zegt. Het is geen plek om te blijven. Het is er onherbergzaam: ’s nachts erg koud, overdag moordend warm.  En je kunt er in een dagenlange zandstorm terechtkomen. De grote vraag is altijd weer, ook in onze tijden van technische almacht: waar is water? Verdorsten is het grote gevaar dat je loopt. In de woestijn kun je jezelf en elkaar vreselijk tegenkomen. Er is geen luxe, geen brood en spelen; je wordt teruggeworpen op het kale bestaan, op jezelf, op je God. Je hebt alleen de grond onder je voeten en de eindeloze verte.

Voor sommigen is de woestijn heel bekend terrein, ook al zijn ze er nog nooit geweest. Het leven is soms zo kaal en hard, dat het woestijn is. Denk alleen maar aan mensen die een stevige lichamelijke of psychische ziekte overkomt, of een andere grote crisis. Dat kunnen ware beproevingen zijn, die je brengen bij de kernvragen van het leven. Je moet dan vaak heel diep gaan, en nieuwe moed ligt niet voor het opscheppen. Allerlei materiële en andere zaken blijken heel relatief te worden, en je moet op zoek naar wat je hart echt verwarmt en vertroost.  

De woestijn is dan ook een goed beeld voor de veertigdagentijd, een periode waarin we kunnen nadenken over ons leven. Waardoor laten wij ons leiden in ons leven? Moeten we onze keuzes misschien bijstellen? En God? Die kom je dan soms tegen, als nieuw, als nooit tevoren, als toch dragende grond onder je voeten.

Pastor Berry Lansbergen